อุปนิสัยและพฤติกรรมของสุนัขบางแก้ว
สุนัขบางแก้ว อุปนิสัย โดยปกติในถิ่นที่อยู่สุนัขบางแก้วอยู่ใกล้แม่น้ำสุนัขชอบอาบน้ำ โดยเฉพาะฤดูร้อนเมื่อวิ่งเล่นแล้วจะลงไปอาบน้ำมีนิสัยรักความสะอาดไม่ถ่ายอุจจาระ ปัสสาวะในบ้านที่อยู่เลย ต้องออกไปถ่ายนอกบ้าน แม้ในถิ่นกำเนิดที่อยู่แพหรือบ้านน้ำท่วมใต้ถุนในฤดูฝน สุนัขบางแก้วจะว่ายน้ำไปถ่ายตามจอมปลวก หรือขึ้นบ้านขอนไม้หรือเรือใครเผลอมาผูกไว้ นิสัยดุร้ายต่อสู้แม้กระทั้งสุนัขที่โตกว่ามากๆ รักเจ้าของ มีความจำดีเยี่ยม(เหมือนนกพิราบแข่ง) ขี้อิจฉา อยากได้รับการตอบสนองจากเจ้าของก่อนสุนัขตัวอื่นๆ หากท่านเลี้ยงสุนัขไว้ในบ้านหลายๆ ตัว ถ้าเราแสดงความรักสุนัขตัวอื่นๆ เมื่อลับหลังเราสุนัขบางแก้วจะเข้าไปเล่นงานสุนัขตัวนั้นทันทีการให้อาหารก็เช่นกันถ้าให้ตัวอื่นก่อนมันจะเข้าไปแย่งหรือกัด สุนัขตัวไหนที่มันเกลียดแล้วมันจุถูกรังแก อยู่ตลอดเวลา
การกินอาหาร เนื่องจากถิ่นกำเนิดน้ำท่วม ราฎรในหมู่บ้านมีอาชีพประมง ดังนั้นอาหารประจำของสุนัขบางแก้วคือปลา แต่สุนัขบางแก้วกินอาหารได้ทุกชนิดไม่เลือก ยิ่งสด ยิ่งคาว ยิ่งดี ลูกได่เป็นอาหารที่โปรดปรานมากยิ่งตอนคลอดกินทั้งขน ในชั่วพริบตาเดียว พอสุนัขอายุได้เดือนเศษๆ แม่สุนัขจะกัดลูกไก่มาให้ลูกเล่นหรือ ฝึกหัดให้ลูกกิน เหมือนแม่แมวสอนลูกให้จับลูกโดยหาหนูที่ยังกัดไม่ตายเดินโซเวให้ลุกเล่น หัดจับ ผู้เขียนเคยฝึกหัดสุนัขบางแก้วจนเชื่องไม่ให้กินลุกไก่ ขนาดลูกไก่ขี้หลังยังไม่กัด แต่พอมีลูกแล้วไม่ไว้ใจไม่ไก้ทั้งไก่เล็กไก้ใหญ่ ถ้าเผลอจะถูกกัดทันที ผู้เลี้ยงสุนัขบางแก้วท่านหนึ่งบอกผู้เขียนว่าได้สังเกตสุนัขบางแก้วที่เลี้ยงไว้ เมื่อมันกินอาหารอิ่มแล้วถ้ามีเหลือกินจะนำมาฝังดินไว้เพื่อ กินวันต่อไป
การล่าเหยื่อ สุนัขบางแก้วเมื่อพบสิ่งที่เหม็น จะลงไปนอนคลุกให้กลิ่นเหม็นติดตามตัว เพื่ออำพลาง เหมือนทหารพราน แล้วก้หมอบคลานย่องเพื่อล่าเหยื่อ เช่น ไล่กัดไก่ จิ้งเหลน กิ้งก่า เป็นต้น จมูกไวมาก ดมกลิ่นเก่ง ไล่ตามเหยื่อ อย่างกระชั้นชิด จึงเหมาะที่จะนำเข้าป่าล่าสัตว์
การฟังเสียง สุนัขบางแก้วยังมีสัญชาติญาณความเป็นป่า อยู่มากทีเดียว เวลานอนจะเอาหูติดพื้นดิน เพื่อฟังเสียง ดังนั้น จึงฟังเสียงได้ระยะไกล สุนัขบางแก้ว จะทราบว่ามีคนเดินมา ใกล้ไลก เช่น สามารถแยกเสียงเดินออกว่าเป็นเจ้าของหรือไม่ สุนัขบางแก้วยังจำเสียงรถยนต์ ที่ติดเครื่องอยู่ทุกวันได้พร้อมทั้งเสียงแตรรถด้วย สุนัขบางแก้วจะวิ่งไปรับเจ้าของเมื่อ ได้ยินเสียงเครื่องรถยนต์หรือเสียงแตรก่อนจะถึงบ้าน
การเห่า สุนัขบางแก้วพบเห็นเสมอที่กัดโดยไม่เห่า แต่ด้วยสัญชาตญาณแล้วจะเห่า เมื่อพอสิ่งแปลกปลอมเข้ามาใกล้หรือตกใจเสียงของการเห่าจะไม่เหมือนกัน ถ้าเห่าคนเข้าบ้านเสียงหนึ่งและสัตวืเข้าบ้านจะอีกเสียงหนึ่งถ้าหากท่าเลี้ยงด้วยความสนใจแล้ว ท่าจะแยกเสียงเห่าออกแม้กระทั้งว่าเสียงเห่านั้นอยู่ไกล้หรือไกลหรือร้องทักเจ้าของหรือคนรู้จักการเห่าของสุนัขบางแก้วย่อมมีความหมายเสมอ
การผสมพันธุ์ สุนัขบางแก้วเป็นสุนัขพันธุ์ไทย ที่ได้สายเลือดจากสุนัขสุนัขจิ้งจอก จึงทำให้คงสภาพธรรมชาติ คือ จะมีการผสมพันธุ์ปีละครั้ง หรือเรียกว่าเป็นฤดุผสมพันธุ์ คือ หน้าหนาว(ตุลาคม – มกราคม) สุนัขบางแก้วจะเป็นสัดอยู่ประมาณ 1 สัปดาห์และช่วงการผสมพันธุ์จะอยู่ในสัปดาห์ที่ 2 (เมื่อเป็นสัก 7 – 14 วัน) เมื่อได้รับการผสมพันธุ์แล้วแม่พันธุ์จะตั้งท้อง 9 สัปดาห์ (ประมาณ 60 วันก็จะคลอดลูก)
การคลอดลูก บางครั้งถ้าปล่อยให้คลอดเองสุนัขบางแก้วจะขุดรูก่อนคลอดลูก สัก 1-2 อาทิตย์มันจะหาที่ขุดรูโดยไปลองขุดดูหลายที่แล้วก็เลือกเอาที่หนึ่ง การขุดดินจะขุดทุกวัน โดยใช้ 2 เท้าหน้า โกยดินให้เป็นโพรงก่อนที่จะได้โพรงนี้ลำบากมาก ผู้เขียนเคยนั่งดูมันดกยดิน มีทั้งนอนตะแคงข้างโกยบ้อง โกยด้านบนก็นอนหงายใช้ปากช่วยกัดดินบ้าง ปากโพรงจะมีขนาดเท่าตัวลอดได้ ด้านในขนาดที่พอหนุนตัวกลับได้ ดพรงนี้ป้องกันภัยให้ลูกเป็นอย่างดี พอลูกมีอายุประมาณหนึ่งเดือนตัวแข็งแรงที่สุด จะวิ่งตามแม่ออกมาพ้นปากโพรงได้ ระยะคลอดลูกใหม่ๆ จุดุมาก สัวต์ที่เข้ามาใกล้ๆ ดพรงมันจะกระโดดใส่ทันที สุนัขตัวโตๆ ยังต้องหนีสุนัขที่เลี้ยงในบ้านด้วยกันต้แงคอยหลบ มิฉะนั้นเจ็บตัว
ความจำบ้าน สุนัขบางแก้วเมื่อโตแล้วจะรักเจ้าของและถิ่นที่อยู่มาก แม้จะจากไปนานๆ ก็ยังจำได้ ผู้เขียนเคยให้สุนัขเพื่อนไป เพราะเบื่อที่มันกินลูกไก่พอหลุดโซ่จากเจ้าของใหม่ มันจะรีบหาทางกลับทันที
ศึกษานิสัยสุนัขบางแก้วก่อนนำมาเลี้ยง
1. ดุ และหวงทุกสิ่งทุกอย่างที่ตัวเองรัก
ถึงแม้ว่าสุนัขบางแก้วจะเป็นน้องหมาไทยที่ขึ้นชื่อเรื่องความดุ แต่จริงๆ แล้วที่เขาดุก็เป็นเพราะนิสัยหวงของนั่นเอง แถมยังเป็นสุนัขที่มีพลังเยอะมาก ได้รับสายเลือดนักล่ามาอย่างเต็มเปี่ยม มีความจงรักภักดีมาก ยอมพลีกายเพื่อปกป้องเจ้านายของมันให้ปลอดภัยโดยไม่สนใจว่าตัวเองจะบาดเจ็บแค่ไหน ด้วยเหตุนี้บางแก้วจึงมีนิสัยห่วงสิ่งที่มันรัก รวมถึงได้ความนิยมให้ทำหน้าที่เฝ้าบ้าน เฝ้าสวน เพราะเขาคือสุดยอดยามอารักขาสายพันธุ์ไทยที่น่าเกรงขามนั่นเองค่ะ
2. ร่าเริง ซุกซน และอยากรู้อยากเห็นไปหมด
อีกด้านหนึ่งของน้องหมาบางแก้วก็คงจะเป็นความน่ารัก ร่าเริง ซุกซน ชอบกัดแทะข้าวของ ซึ่งนั่นเป็นเพราะนิสัยของมันที่มีความอยากรู้อยากเห็น แต่หากคนเลี้ยงยังไม่มีความเข้าใจ และยอมรับนิสัยของมันไม่ได้ เมื่อเขาทำความผิดแล้วเราลงโทษในทันทีโดยไม่บอกสาเหตุ ก็อาจทำให้สุนัขรู้สึกหวาดระแวง และอาจแสดงอาการที่ไม่น่ารักให้คุณเห็นได้ โดยสัญชาตญาณการป้องกันตัวของมันนั่นเอง ดังนั้นหากคุณพบว่าเจ้าสุนัขบางแก้วแสนรักเพิ่งจะพังทลายข้าวของในบ้านเพียงเพราะความสงสัย ก็ให้ดุเขาอย่างมีเหตุผล ใจเย็น แล้วค่อยๆ บอกเขาว่าสิ่งนี้ทำแล้วผิด ห้ามทำอีกเป็นอันขาด
3. มีความฉลาดเป็นกรด
สำหรับความฉลาดของบางแก้วต้องยกนิ้วให้เลยค่ะ เพราะมันมีความจำที่เป็นเลิศ แถมยังเป็นสุนัขที่เจ้าคิดเจ้าแค้นเอาซะด้วย ถ้าหากมีใครมาแกล้งหรือตี เขาจะจำได้อย่างขึ้นใจเลยค่ะว่าใครเคยตีเขา ดังนั้น หากเราจะทำโทษเมื่อเขาทำผิด ก็ไม่ควรทำร้ายเขาด้วยวิธีการที่รุนแรงนะคะ เพราะถ้าเขาเห็นใครถือไม้เขาจะไม่ชอบ และทำให้เกิดปฏิกิริยาต่อต้าน ทั้งขู่และก้าวร้าวขึ้นมาทันที เนื่องจากเรื่องการทำโทษถือเป็นเรื่องที่อ่อนไหวทางอารมณ์อย่างมากสำหรับเจ้าหมาพันธุ์นี้
4. ขี้อิจฉา
เรียกได้ว่าเป็นสายพันธุ์สุนัขที่ขี้อิจฉา ชอบเรียกร้องความสนใจ ยิ่งถ้าคุณเลี้ยงบางแก้วหลายๆ ตัวแล้วล่ะก็ คุณจะต้องแสดงความรัก และการดูแลเอาใจใส่ทุกตัวให้เท่าๆ กันด้วยนะคะ อย่าแสดงออกกับสุนัขตัวใดตัวหนึ่งเป็นพิเศษเด็ดขาด เพราะสุนัขพันธุ์บางแก้วเขาฉลาด สามารถรับรู้ได้ถึงความรักที่คุณมีให้ต่อเขา ถ้าคุณเผลอไปแสดงความลำเอียงเอาใจใส่ตัวใดตัวหนึ่งเป็นพิเศษ เชื่อว่าตัวอื่นๆ ก็จะต้องพยายามแสดงพฤติกรรมแปลกๆ หรืออาจจะส่งเสียงร้องเรียกความสนใจจากคุณเช่นกันค่ะ
5. กัดกันเองเพื่อแย่งชิงความเป็นจ่าฝูง
ถ้าหากคุณซึ่งเป็นเจ้าของ และยังไม่มีความเป็นผู้นำมากพอ แน่นอนว่าเขาจะไม่มองว่าคุณเป็นผู้นำ และไม่ค่อยเชื่อฟังคุณอย่างแน่นอน แต่เขาจะคิดว่าตัวเขานั่นแหละคือผู้นำของคุณ ซึ่งถ้าเป็นแบบนั้นมันก็คงไม่ดีสักเท่าไหร่ใช่ไหมคะ เพราะปัญหาที่ตามมานั่นก็คือ การแย่งชิงความเป็นผู้นำในจ่าฝูง บางครั้งอาจจะกัดกันแทบเป็นแทบตายหากฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งไม่ยอมแพ้ เพราะฉะนั้นคุณจะต้องมีวิธีการห้ามปราม และควบคุมพฤติกรรมเหล่านี้ ต้องรู้จักวิธีแยกน้องหมาออกจากกันก่อนที่จะเลยเถิดจนเกิดความรุนแรงขึ้น ด้วยเหตุนี้เอง ผู้เลี้ยงจึงจำเป็นต้องแสดงอำนาจ ความสุขุมมั่นคงทางอารมณ์ รวมทั้งความเป็นจ่าฝูงให้พวกเขายอมรับด้วยนะคะ เพื่อลดปัญหาความรุนแรงของน้องหมาภายในบ้านเราเอง
